Wednesday, June 01, 2005

هدف هاى توسعه هزاره سوم

اعلاميه و هدف هاى توسعه هزاره سوم از سوى تمامى كشورهاى عضو سازمان ملل، دراجلاس سران هزاره كه در سپتامبر ۲۰۰۰ تشكيل شد، به تصويب رسيد. اين اعلاميه منظرى ازتوسعه را بر مبناى رهايى از ترس و آزادى از نيازها به تصوير مى كشد. «مردان و زنان حق زندگى دارند و بايد فرزندانشان را با احترام و وقار و به دور از گرسنگى، خشونت، ظلم و بى عدالتى بزرگ كنند و مسؤولان موظفند تا با برابرى جنسيتى و توانمندسازى زنان را به عنوان راهى براى مبارزه با فقر، گرسنگى و بيمارى رواج دهند و راه رسيدن به توسعه اى را كه حقيقتاً پايدار است، درپيش گيرند» كه تساوى حقوق زنان و اعطاى حقوق واقعى آنان در راستاى رسيدن به برترى هاى اجتماعى و اقتصادى اهميت خاصى داشته و بسيار ضرورى است، زيرا زنان نيمى از جمعيت جهان را تشكيل مى دهند و دسترسى به صلح، امنيت و رفاه بدون اعطاى حقوق واقعى آنان امكانپذير نيست. :
نخستين هدف:
ريشه كن كردن فقر شديد و گرسنگى
دراين محور هدف اصلى كاهش و به نصف رساندن تعداد كسانى است كه با درآمدى كمتر از يك دلار در روز زندگى مى كنند و به علت فقر از گرسنگى رنج مى برند. امروزه در دنياى درحال توسعه حدوداً ۱‎/۲ ميلياردنفر با روزى كمتر از يك دلار زندگى مى كنند و قريب ۸۰۰ميليون نفر دچار سوءتغذيه هستند و نيمى ازمردم ساكن جنوب صحراى آفريقا با فقر دست به گريبان هستند و تعداد آنان و ساكنان آسياى غربى عملاً از دهه ۱۹۹۰ به بعد افزايش يافته است. اين درحالى است كه در آمريكاى لاتين و حوزه درياى كارائيب دراين مدت آمار تغييرى نشان نداده است. دو سوم افرادى كه روزانه درآمدى كمتر از يك دلار دارند ساكن آسيا هستند. كشورهاى شرقى و جنوب شرقى آسيا براى كاهش تعداد فقرا گام هايى برداشته اند و آسياى جنوب مركزى نيز در حال پيشرفت است. با اين حال تا سال ۲۰۱۵ بايد اين حركت به نتيجه برسد و تكميل گردد.
هدف دوم: دستيابى همگانى به آموزش ابتدايى
درحال حاضر حدود ۱۱۴ ميليون كودك در سن آموزش ابتدايى به مدرسه نمى روند يعنى از هرپنج كودك، يك نفر از دسترسى به آموزش محروم است. دراين هدف بايد تا سال ۲۰۱۵ همه دختران و پسران دوره آموزش ابتدايى را تكميل كنند.
اگر قرار باشد اين هدف تحقق يابد، لازم است كه كشورهاى منطقه جنوب آفريقا، آسياى جنوبى و مركزى و آسياى غربى سرعت پيشرفت خود را دراين راستا افزايش دهند.
هدف سوم: ترويج برابرى جنسيتى و توانمندسازى زنان
حدود ۶۳ميليون دختر در سن تحصيلات ابتدايى هنوز به مدرسه نمى روند و فقط در ۹ كشور جهان از هر سه كرسى پارلمان، يك كرسى دراختيار زنان است. هدف از اين بخش حذف نابرابرى هاى جنسيتى در آموزش ابتدايى و متوسطه، تا سال ۲۰۰۵ و درتمام سطوح تا سال ۲۰۱۵ است. دراين زمينه در بيشتر مناطق دنيا پيشرفت هايى حاصل شده است، اما آفريقا، آسياى جنوبى، مركزى و غربى و اقيانوسيه هنوز فاصله زيادى تا رسيدن به اين هدف دارند.
هدف چهارم: كاهش مرگ و مير كودكان
هرساله نزديك به ۱۱ميليون كودك كمتر از ۵ سال، يعنى بيش از ۱۲۰۰نفر در هرساعت، به علت ابتلا به بيمارى هاى مختلف مى ميرند درحالى كه اين مسأله به راحتى قابل پيشگيرى و درمان است. هدف از اين بخش اين است كه ميزان مرگ و مير كودكان را تا سال ۲۰۱۵ تا دو سوم كاهش دهند و به يك سوم تعداد كنونى برسانند. دراين زمينه دربعضى ازمناطق پيشرفت هايى حاصل شده است اما بين سالهاى ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۱ درمنطقه جنوب صحراى آفريقا پيشرفت چشمگيرى حاصل نشده و در آسياى جنوبى، مركزى و غربى و در اقيانوسيه پيشرفت دراين مسير هنوز بسيار كم است.
هدف پنجم: بهبود بهداشت مادران
هرسال درحدود ۵۰۰هزار زن، يعنى هر يك دقيقه يك نفر، هنگام زايمان و يا در دوران حاملگى جان خود را ازدست مى دهند. درمنطقه جنوب صحراى آفريقا، از هر ۱۶ نفر يك نفر، در آمريكاى لاتين و كارائيب از ۱۶۰ نفر يك نفر، در آسياى شرقى از هر ۸۴۰ نفر يك نفر و دركشورهاى توسعه يافته از هر ۲۸۰۰نفر يك زن باردار جان مى بازد. هدف پنجم كاهش تعداد زنانى است كه هنگام زايمان مى ميرند، رساندن آن به ميزان يك چهارم تعداد كنونى تا سال ۲۰۱۵ است. درحال حاضر در هيچ يك از كشورهاى درحال توسعه به استثناى چندكشور، پيشرفت چندانى دراين خصوص حاصل نشده است.
هدف ششم: مبارزه با ايدز، مالاريا و بيمارى هاى واگيردار
درحال حاضر بيمارى ايدز عمده ترين عامل مرگ و مير در منطقه جنوب صحراى آفريقا و چهارمين عامل مرگ و مير در سراسر جهان است. جنوب صحراى آفريقا آلوده ترين منطقه دراين مورد است و مناطق ديگر ازجمله آسياى جنوبى، جمهورى هاى سابق شوروى، كارائيب با افزايش سريع شيوع ويروس ايدز و بيمارى هاى واگير مواجه هستند. هدف از ششمين بخش متوقف كردن گسترش ويروس و بيمارى ايدز و شيوع بيمارى مالاريا و ساير بيمارى هاى عمده و كاهش رشد آنها است. تاكنون فقط دو كشور توانسته اند گسترش ويروس ايدز را كه وارد مرحله بحرانى شده بود، متوقف كنند. چند كشور ديگر نيز موفق به مهار به موقع آن شده اند.
هدف هفتم: تضمين پايدارى محيط زيست
در سراسر جهان حدود ۲‎/۴ ميلياردنفر از مردم از بهداشت كافى برخوردار نبوده و حدود ۱‎/۲ ميلياردنفر از دسترسى به منابع آب سالم محرومند. هدف اين است كه با ادغام و گنجاندن اصول توسعه پايدار در سياست ها و برنامه هاى كشورى از نابودى منابع محيط زيست جلوگيرى شود و تا سال ۲۰۱۵ نسبت افراد محروم از دسترسى به آب آشاميدنى سالم به نصف كاهش پيداكند و تا سال ۲۰۲۰ بهبود چشمگيرى در زندگى حداقل ۱۰۰ميليون زاغه نشين ديده شود. درحال حاضر نواحى روستايى بيشتر مناطق محروم براى دسترسى به آب سالم به پيشرفت هايى رسيده اند. برعكس پيشرفت اين روند در مناطق شهرى منفى بوده است. به علاوه چنانچه به سرعت اقداماتى تعيين كننده دراين مورد صورت نگيرد، كشورهاى بسيارى با كمبود شديد آب مواجه خواهندشد.
هدف هشتم: ايجاد مشاركتى جهانى براى رسيدن به توسعه
درجهان ۲۶ كشور با بدهكارى زيادى مواجه هستند و ۱۶ كشور ديگر كه بدهكارند جزو كشورهاى كم درآمد و متوسط اند. اين شرايط سدى براى رسيدن به اهداف توسعه هزاره است. در هدف هشتم كشورهاى ثروتمند مسؤول تأمين دسترسى برابر به بازارها، فن آورى و ايجاد محيط و شرايط مالى مناسب هستند.
برخوردارى از حكومت مطلوب و تمركز بر نيازهاى اجتماعى و سرمايه انسانى براى دستيابى كشورهاى درحال توسعه به هدف هاى هزاره ضرورى است. براساس تعهدات جديد قرار است كاهش فشار بدهى هاى ۲۶ كشور فقير آغاز شود و درحال حاضر بسيارى از كشورهاى كم درآمد، ازصدور كالاهاى خود بدون حقوق گمركى به بازارهاى كشورهاى توسعه يافته سود مى برند.
اما براى ارائه حمايت كافى به منظور دستيابى به هدف هاى توسعه هزاره تا سال ۲۰۱۵ انجام اقداماتى چون رسيدگى به نيازهاى ويژه كشورهاى كمتر توسعه يافته و نيازهاى خاص كشورهاى محصور در خشكى و كشورهاى كوچك جزيره اى درحال توسعه، ايجاد كار شرافتمندانه و مولد براى جوانان، تأمين داروهاى حياتى باقيمت مناسب و امكان دسترسى به آن دركشورهاى درحال توسعه ضرورت دارد.
چرا هدف هاى توسعه هزاره مهم است؟
براساس اعلاميه هزاره، هشت هدف توسعه هزاره، كشورها را موظف مى سازد براى مبارزه با فقر، بى سوادى، گرسنگى، عدم وجود امكانات آموزش و پرورش، برابرى جنسيتى، مرگ ومير كودكان و مادران، بيمارى و نابودى محيط زيست دست به دست هم بدهند. هدف هشتم، كه درنشست مونترى و ژوهانسبورگ مجدداً مورد تأكيد قرارگرفت، از كشورهاى ثروتمند مى خواهد بدهى كشورهاى فقير را ببخشند، كمك به آنها را افزايش دهند و امكان دسترسى عادلانه آنها به بازارها و فن آورى را فراهم كنند.
هدف هاى توسعه هزاره آزمونى براى اراده سياسى به منظور ايجاد مشاركت وسيع تر و عميق تر است. كشورهاى درحال توسعه مسؤوليت دارند براى آزادسازى انرژى هاى خلاق مردم خود اصلاحات سياسى به عمل آورند و حكومت را تقويت كنند.
اما نمى توانند به تنهايى و بدون تعهدات جديد براى كمك، مقررات تجارى برابر و بخشيدن يا كاهش بدهى هاى خود به اين هدف ها دست يابند. هدف هاى توسعه هزاره وسيله اى براى سرعت بخشيدن به آهنگ توسعه و اندازه گيرى و سنجش نتايج دراختيار جهانيان مى گذارد.
منبع: منابع موجود درمركز اطلاع رسانى سازمان ملل

No comments: